Λέγεται παυλώνια ή παουλόβνια και θεωρείται μια πολλά υποσχόμενη δενδρώδης καλλιέργεια για την παραγωγή ξύλου και βιομάζας με εντυπωσιακές οικονομικές αποδόσεις.
Η παουλόβνια, που αποκαλείται και το δέντρο του μέλλοντος, αποτελεί το πιο ταχέως αναπτυσσόμενο φυτό στον κόσμο. Είναι ένα δέντρο φυλλοβόλο, το οποίο αναπτύσσεται με μεγάλη ταχύτητα και ελάχιστη φροντίδα, ενώ δεν απαιτείται μεγάλη αρχική επένδυση για την εγκατάστασή της. Μπορεί να ανεχθεί θερμοκρασίες από -20°C μέχρι +40°C. Το έδαφος που προτιμά είναι τα βαθιά αμμώδη εδάφη, αν και μπορεί να καλλιεργηθεί σε μία ποικιλία εδαφών τα οποία όμως πρέπει να στραγγίζουν. Φυτεύονται 70-80 δέντρα το στρέμμα.
Κατά μέσο όρο, ετησίως αναπτύσσει ξύλο ύψους 2 έως 4 μέτρα διαμέτρου 4-5 εκατοστά. Οι ρίζες του αναπτύσσονται σε μεγάλο βάθος και μπορεί να φτάσει τα 18 μέτρα.
Η τιμή του ξύλου του συνήθως είναι παρόμοια με εκείνη του ξύλου της μαύρης καρυδιάς.
Το ξύλο, όμως, της παουλόβνιας είναι ελαφρύ, αλλά σκληρό, με καλή μικροδομή. Δεν στρεβλώνει, ούτε παραμορφώνεται, δεν παρουσιάζει ανωμαλίες που οφείλονται στην υγρασία, δεν σχίζεται από το κάρφωμα. Το πριόνισμα είναι εύκολο χωρίς κίνδυνο θρυμματισμού, ενώ η κόλλα και τα χρώματα έχουν εύκολη πρόσφυση.
Οι μοναδικές ιδιότητες που έχει το ξύλο της παουλόβνιας, όπως η ανθεκτικότητα, το χαμηλό βάρος, η σταθερότητα της κατεργασίας του, καθιστούν το ξύλο αυτό πολύτιμο. Ειδικότερα:
Η ελαφρότητα του ξύλου. Η παουλόβνια είναι το πιο
ελαφρύ ξύλο στις ΗΠΑ σε σχέση με την εμπορική ξυλεία που κυκλοφορεί.
Φτάνει μόνο στα 2/3 του συνήθους βάρους των εμπορικών ειδών ξυλείας. Η
πυκνότητα του ξύλου της παουλόβνιας είναι μεταξύ 0,23- 0,30 (δηλαδή
0,23-0,30 % του βάρους του νερού). Η μέση πυκνότητα αυτού του ξύλου
είναι 0,28 σε σύγκριση με τη λεύκα, της οποίας είναι 0,42, και της
φιλύρας 0,37. Το μέσο βάρος ενός κυβικού μέτρου ξύλου παουλόβνιας είναι
7,5 κιλά. Το βάρος των 1.000 σανίδων της ζυγίζει 626,8 κιλά, ενώ οι
1.000 σανίδες της λεύκας ζυγίζουν 993,6 κιλά και της λευκής βελανιδιάς
1.514 κιλά.
Δύναμη και σταθερότητα. Αν και είναι ελαφρύ ξύλο, είναι πολύ δυνατό και δεν σχίζεται κατά την κατεργασία του σε αντίθεση με άλλα ξύλα, ακόμη και όταν γίνεται ταχεία ξήρανση του ξύλου.
Εύκολα κατεργάσιμο. Μια πολύτιμη ιδιότητά του είναι η ευκολία που γίνεται η κατεργασία του, ειδικά όταν ακόμη το ξύλο είναι πράσινο. Χρησιμοποιείται για την κατασκευή αερομοντέλων (αεροπλάνων) από ξύλο. Με την αποξήρανση του ξύλου της παουλόβνιας το ξύλο αποκτά μία σκληρότητα, η οποία, όμως, δεν είναι τόσο μεγάλη όπως με τα άλλα είδη ξύλου.
Το ξύλο της παουλόβνιας αποξηραίνεται, γρήγορα στον αέρα, σε 30 ημέρες χωρίς να παρουσιάζει παραμορφώσεις. Η ιδιότητα αυτή είναι σημαντική, επειδή μειώνεται το κόστος αποξήρανσης αν γινόταν σε φούρνο.
Δεν είναι κατάλληλο για παραγωγή χαρτιού. Οι ιδιότητες του ξύλου της παουλόβνιας δεν το καθιστούν κατάλληλο για παραγωγή χαρτιού λόγω της χαμηλής του πυκνότητας και του μικρού μήκους που έχουν οι ίνες του.
Η συγκομιδή γίνεται όταν το δέντρο έχει ηλικία 8-10 ετών και μπορεί κάθε χρόνο να αποδίδει μία ποσότητα ξύλου από τους ετήσιους πλάγιους βλαστούς. Ενα δέντρο παουλόβνιας ηλικίας 10 ετών δίνει συνήθως (1,0) κυβικό μέτρο ξυλείας και 100 κιλά καυσόξυλων από τους πλάγιους βλαστούς. Υπάρχουν περιπτώσεις δέντρων ηλικίας 15 ετών που έδωσαν 6,5 κυβ. μέτρα ξυλείας με μία διάμετρο 1 μ. στο ύψος του στήθους. Το ξύλο της παουλόβνιας συγκομίζεται τη περίοδο φθινοπώρου- χειμώνα.
Η αποξήρανσή του γίνεται εύκολα και γρήγορα. Σε ειδικό φούρνο γίνεται σε 24-48 ώρες, ενώ στον αέρα σε 30-60 ημέρες.
ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Ιδανικό για φυτείες βιομάζας
Η βιομάζα για πέλετ ξύλου από δέντρα από παραδοσιακά μακρόχρονες φυτείες χρειάζεται μεγάλο χρόνο για να αποδώσει την ίδια παραγωγή. Τα δέντρα του γένους παυλώνια είναι τα πιο ταχέως αναπτυσσόμενα δέντρα για φυτείες βιομάζας, αποδίδουν σε υπερβολικά μικρό χρόνο και είναι τα πιο κατάλληλα για χρήση για ενεργειακές φυτείες. Σε κατάλληλα περιβάλλοντα, η παυλώνια μπορεί να αποδώσει πολύ περισσότερη βιομάζα/στρέμμα σε σύγκριση με τις ιτιές και τις λεύκες. Επιπλέον, το είδος είναι πολύ αποτελεσματικό στην αποκατάσταση εδαφών που υποφέρουν από ρύπανση.
Η παυλώνια αυξάνει γρήγορα σε στραγγισμένα, αμμώδη εδάφη περιλαμβανομένων και υποβαθμισμένων. Αυτό σημαίνει ότι οι φυτείες βιομάζας της παυλώνιας μπορούν να καλλιεργούνται και σε περιοχές οι οποίες είναι ακατάλληλες για γεωργική χρήση για παραγωγή τροφίμων. Επιπρόσθετα, τα δέντρα της παυλώνιας βελτιώνουν οικολογικά τα εδάφη, λόγω της επίδρασης της λίπανσης από τα φύλλα που πέφτουν και λόγω του αζώτου που εκλύεται από το ριζικό σύστημα.
Κερδοφόρα και σταθερή επένδυση
Τα καθαρά έσοδα από την παραγωγή βιομάζας και την πώληση του τελικού προϊόντος (pellet) μια φυτείας 10 στρεμμάτων για τον υποψήφιο επενδυτή έχουν υπολογιστεί μέχρι και 99.670 ευρώ σε διάρκεια 21 ετών.
Σύμφωνα με την οικονομική ανάλυση του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, διαπιστώνεται ότι η παραγωγή ξυλώδους βιομάζας από ενεργειακές φυτείες παυλώνιας παρουσιάζει θετικό ισολογισμό και μπορεί να αποτελέσει μια κερδοφόρα και σταθερή επένδυση. Τα ακαθάριστα έσοδα (από τη βιομάζα και μόνο - όχι τελικό προϊόν π.χ. πέλετ) μιας φυτείας παυλώνιας, έκτασης 10 στρεμμάτων (με φυτευτικό σύνδεσμο 2μ.x3μ. και διάρκεια 21 έτη = 7 κύκλοι υλοτομίας x 3ετής περιφορά) (κάτω από ευνοϊκές κλιματο-εδαφικές συνθήκες) εκτιμάται στα 25.000-30.000 ευρώ μέχρι το τέλος της εκμετάλλευσης (21 έτη), με την προϋπόθεση ότι ο επενδυτής μπορεί να μειώνει το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης, κάνοντας χρήση ιδιόκτητων μηχανημάτων και συνεισφέροντας με προσωπική εργασία.
Επιπρόσθετα, οι φυτείες βιομάζας με παουλόβνια έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν σαν ένα είδος κουμπαρά (αποταμίευσης) για τον λόγο ότι η παραγωγή μπορεί να λαμβάνεται οποτεδήποτε, και ειδικά όταν οι εμπορικές τιμές του προϊόντος είναι σχετικά υψηλές ή τουλάχιστον οικονομικά αποδεκτές. Εναλλακτικά επίσης οι ενεργειακές φυτείες, με κατάλληλη αραίωση, δασοκομική καλλιέργεια και επέκταση του χρόνου υλοτομίας (στα 8-10 έτη) μπορούν να μετατρέπονται σε φυτείες παραγωγής πολύτιμου τεχνικού ξύλου.
Σημαντικό, επίσης, εν όψει της οικονομικής κρίσης και των αυξημένων τιμών των υγρών καυσίμων, το ξύλο/βιομάζα της παυλώνιας μπορεί να χρησιμοποιείται για τις ατομικές ανάγκες (π.χ. οικιακή θέρμανση) των ίδιων των παραγωγών για κάλυψη μέρους των εξόδων για οικιακή ενέργεια.
ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Δεν στρεβλώνει εύκολα, αντέχει στην υγρασία
Το ξύλο της παυλώνιας είναι ελαφρύ (0,350 kg/m3), σχετικά σκληρό και με καλή μικροδομή. Εχει πολλά πλεονεκτήματα, δεν στρεβλώνει εύκολα, αντέχει στην υγρασία και τη σήψη και δεν εμφανίζει σχίσιμο από το κάρφωμα. Στο στρέμμα μπορεί να φυτεύονται 82, 62 ή 40 δέντρα ανάλογα με τον φυτευτικό σύνδεσμο (3,5 x 3,5μ., 4,0 x 4,0 μ. ή 5,0 x 5,0 μ., αντίστοιχα) με περίτροπο χρόνο (χρόνος υλοτομίας) τα 8-10 έτη. Ενα δέντρο παυλώνιας μπορεί να παράγει 1m3 τεχνικού ξύλου και επομένως η στρεμματική απόδοση να φτάσει τα 62-82 m3 ξυλείας (σε ηλικία 8-10 έτη).
Οι τιμές του ξύλου της παυλώνιας ποικίλλουν ανάλογα με την ποιότητα και την κατηγορία διαβάθμισης. Για παράδειγμα, η τιμή ξύλου προέλευσης Κίνας κατηγορίας (Ε) είναι περίπου 300 ευρώ ανά κυβικό μέτρο, ενώ το ξύλο ανωτέρας ποιότητας της Αυστραλίας κυμαίνεται στα 1.500-1.600 ευρώ ανά κυβικό μέτρο.
Εισόδημα έως 12.300€ τον χρόνο ανά στρέμμα
Με τις τιμές να κυμαίνονται από 300 έως 1.500 ευρώ το κυβικό μέτρο (ανάλογα με την ποιότητα και κατηγορία διαβάθμισης), το ακαθάριστο εισόδημα ανά έτος και ανά στρέμμα μπορεί να κυμαίνεται από 1.860-2.460 ευρώ έως 9.300-12.300 ευρώ. Επιπρόσθετα, ένα συμπληρωματικό εισόδημα μπορεί να αποκτάται από τη διάθεση του ξύλου των κλάδων (βιομάζα, καυσόξυλα) που συνήθως εκτιμάται στα 100 κιλά ανά δέντρο (ηλικίας 8-10 ετών).
ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΩ
Δρ Κων/νος Σπανός (Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών), Τηλ.: 2310 461171, Fax: 2310 461341, e-mail: kspanos@fri.gr
Παντελής Κωνσταντινίδης (Φυτώρια Σερρών Κωνσταντινίδη), Τηλ.: 23210 76489, Fax: 23210 76488, e-mail: fytkon@otenet.gr
Κάσσανδρος Γάτσιος (Γεωπόνος - SymAgro), Τηλ.: 26510 07653 ? 6944846475, e-mail: info@symagro.com
Κώστας Νάνος
ethnos.gr
Να είστε όλες και όλοι καλά,
εντός και εκτός Ελλάδας.
Η παουλόβνια, που αποκαλείται και το δέντρο του μέλλοντος, αποτελεί το πιο ταχέως αναπτυσσόμενο φυτό στον κόσμο. Είναι ένα δέντρο φυλλοβόλο, το οποίο αναπτύσσεται με μεγάλη ταχύτητα και ελάχιστη φροντίδα, ενώ δεν απαιτείται μεγάλη αρχική επένδυση για την εγκατάστασή της. Μπορεί να ανεχθεί θερμοκρασίες από -20°C μέχρι +40°C. Το έδαφος που προτιμά είναι τα βαθιά αμμώδη εδάφη, αν και μπορεί να καλλιεργηθεί σε μία ποικιλία εδαφών τα οποία όμως πρέπει να στραγγίζουν. Φυτεύονται 70-80 δέντρα το στρέμμα.
Κατά μέσο όρο, ετησίως αναπτύσσει ξύλο ύψους 2 έως 4 μέτρα διαμέτρου 4-5 εκατοστά. Οι ρίζες του αναπτύσσονται σε μεγάλο βάθος και μπορεί να φτάσει τα 18 μέτρα.
Η τιμή του ξύλου του συνήθως είναι παρόμοια με εκείνη του ξύλου της μαύρης καρυδιάς.
Το ξύλο, όμως, της παουλόβνιας είναι ελαφρύ, αλλά σκληρό, με καλή μικροδομή. Δεν στρεβλώνει, ούτε παραμορφώνεται, δεν παρουσιάζει ανωμαλίες που οφείλονται στην υγρασία, δεν σχίζεται από το κάρφωμα. Το πριόνισμα είναι εύκολο χωρίς κίνδυνο θρυμματισμού, ενώ η κόλλα και τα χρώματα έχουν εύκολη πρόσφυση.
Οι μοναδικές ιδιότητες που έχει το ξύλο της παουλόβνιας, όπως η ανθεκτικότητα, το χαμηλό βάρος, η σταθερότητα της κατεργασίας του, καθιστούν το ξύλο αυτό πολύτιμο. Ειδικότερα:
Δύναμη και σταθερότητα. Αν και είναι ελαφρύ ξύλο, είναι πολύ δυνατό και δεν σχίζεται κατά την κατεργασία του σε αντίθεση με άλλα ξύλα, ακόμη και όταν γίνεται ταχεία ξήρανση του ξύλου.
Εύκολα κατεργάσιμο. Μια πολύτιμη ιδιότητά του είναι η ευκολία που γίνεται η κατεργασία του, ειδικά όταν ακόμη το ξύλο είναι πράσινο. Χρησιμοποιείται για την κατασκευή αερομοντέλων (αεροπλάνων) από ξύλο. Με την αποξήρανση του ξύλου της παουλόβνιας το ξύλο αποκτά μία σκληρότητα, η οποία, όμως, δεν είναι τόσο μεγάλη όπως με τα άλλα είδη ξύλου.
Το ξύλο της παουλόβνιας αποξηραίνεται, γρήγορα στον αέρα, σε 30 ημέρες χωρίς να παρουσιάζει παραμορφώσεις. Η ιδιότητα αυτή είναι σημαντική, επειδή μειώνεται το κόστος αποξήρανσης αν γινόταν σε φούρνο.
Δεν είναι κατάλληλο για παραγωγή χαρτιού. Οι ιδιότητες του ξύλου της παουλόβνιας δεν το καθιστούν κατάλληλο για παραγωγή χαρτιού λόγω της χαμηλής του πυκνότητας και του μικρού μήκους που έχουν οι ίνες του.
Η συγκομιδή γίνεται όταν το δέντρο έχει ηλικία 8-10 ετών και μπορεί κάθε χρόνο να αποδίδει μία ποσότητα ξύλου από τους ετήσιους πλάγιους βλαστούς. Ενα δέντρο παουλόβνιας ηλικίας 10 ετών δίνει συνήθως (1,0) κυβικό μέτρο ξυλείας και 100 κιλά καυσόξυλων από τους πλάγιους βλαστούς. Υπάρχουν περιπτώσεις δέντρων ηλικίας 15 ετών που έδωσαν 6,5 κυβ. μέτρα ξυλείας με μία διάμετρο 1 μ. στο ύψος του στήθους. Το ξύλο της παουλόβνιας συγκομίζεται τη περίοδο φθινοπώρου- χειμώνα.
Η αποξήρανσή του γίνεται εύκολα και γρήγορα. Σε ειδικό φούρνο γίνεται σε 24-48 ώρες, ενώ στον αέρα σε 30-60 ημέρες.
ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Ιδανικό για φυτείες βιομάζας
Η βιομάζα για πέλετ ξύλου από δέντρα από παραδοσιακά μακρόχρονες φυτείες χρειάζεται μεγάλο χρόνο για να αποδώσει την ίδια παραγωγή. Τα δέντρα του γένους παυλώνια είναι τα πιο ταχέως αναπτυσσόμενα δέντρα για φυτείες βιομάζας, αποδίδουν σε υπερβολικά μικρό χρόνο και είναι τα πιο κατάλληλα για χρήση για ενεργειακές φυτείες. Σε κατάλληλα περιβάλλοντα, η παυλώνια μπορεί να αποδώσει πολύ περισσότερη βιομάζα/στρέμμα σε σύγκριση με τις ιτιές και τις λεύκες. Επιπλέον, το είδος είναι πολύ αποτελεσματικό στην αποκατάσταση εδαφών που υποφέρουν από ρύπανση.
Η παυλώνια αυξάνει γρήγορα σε στραγγισμένα, αμμώδη εδάφη περιλαμβανομένων και υποβαθμισμένων. Αυτό σημαίνει ότι οι φυτείες βιομάζας της παυλώνιας μπορούν να καλλιεργούνται και σε περιοχές οι οποίες είναι ακατάλληλες για γεωργική χρήση για παραγωγή τροφίμων. Επιπρόσθετα, τα δέντρα της παυλώνιας βελτιώνουν οικολογικά τα εδάφη, λόγω της επίδρασης της λίπανσης από τα φύλλα που πέφτουν και λόγω του αζώτου που εκλύεται από το ριζικό σύστημα.
Κερδοφόρα και σταθερή επένδυση
Τα καθαρά έσοδα από την παραγωγή βιομάζας και την πώληση του τελικού προϊόντος (pellet) μια φυτείας 10 στρεμμάτων για τον υποψήφιο επενδυτή έχουν υπολογιστεί μέχρι και 99.670 ευρώ σε διάρκεια 21 ετών.
Σύμφωνα με την οικονομική ανάλυση του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, διαπιστώνεται ότι η παραγωγή ξυλώδους βιομάζας από ενεργειακές φυτείες παυλώνιας παρουσιάζει θετικό ισολογισμό και μπορεί να αποτελέσει μια κερδοφόρα και σταθερή επένδυση. Τα ακαθάριστα έσοδα (από τη βιομάζα και μόνο - όχι τελικό προϊόν π.χ. πέλετ) μιας φυτείας παυλώνιας, έκτασης 10 στρεμμάτων (με φυτευτικό σύνδεσμο 2μ.x3μ. και διάρκεια 21 έτη = 7 κύκλοι υλοτομίας x 3ετής περιφορά) (κάτω από ευνοϊκές κλιματο-εδαφικές συνθήκες) εκτιμάται στα 25.000-30.000 ευρώ μέχρι το τέλος της εκμετάλλευσης (21 έτη), με την προϋπόθεση ότι ο επενδυτής μπορεί να μειώνει το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης, κάνοντας χρήση ιδιόκτητων μηχανημάτων και συνεισφέροντας με προσωπική εργασία.
Επιπρόσθετα, οι φυτείες βιομάζας με παουλόβνια έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν σαν ένα είδος κουμπαρά (αποταμίευσης) για τον λόγο ότι η παραγωγή μπορεί να λαμβάνεται οποτεδήποτε, και ειδικά όταν οι εμπορικές τιμές του προϊόντος είναι σχετικά υψηλές ή τουλάχιστον οικονομικά αποδεκτές. Εναλλακτικά επίσης οι ενεργειακές φυτείες, με κατάλληλη αραίωση, δασοκομική καλλιέργεια και επέκταση του χρόνου υλοτομίας (στα 8-10 έτη) μπορούν να μετατρέπονται σε φυτείες παραγωγής πολύτιμου τεχνικού ξύλου.
Σημαντικό, επίσης, εν όψει της οικονομικής κρίσης και των αυξημένων τιμών των υγρών καυσίμων, το ξύλο/βιομάζα της παυλώνιας μπορεί να χρησιμοποιείται για τις ατομικές ανάγκες (π.χ. οικιακή θέρμανση) των ίδιων των παραγωγών για κάλυψη μέρους των εξόδων για οικιακή ενέργεια.
ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Δεν στρεβλώνει εύκολα, αντέχει στην υγρασία
Το ξύλο της παυλώνιας είναι ελαφρύ (0,350 kg/m3), σχετικά σκληρό και με καλή μικροδομή. Εχει πολλά πλεονεκτήματα, δεν στρεβλώνει εύκολα, αντέχει στην υγρασία και τη σήψη και δεν εμφανίζει σχίσιμο από το κάρφωμα. Στο στρέμμα μπορεί να φυτεύονται 82, 62 ή 40 δέντρα ανάλογα με τον φυτευτικό σύνδεσμο (3,5 x 3,5μ., 4,0 x 4,0 μ. ή 5,0 x 5,0 μ., αντίστοιχα) με περίτροπο χρόνο (χρόνος υλοτομίας) τα 8-10 έτη. Ενα δέντρο παυλώνιας μπορεί να παράγει 1m3 τεχνικού ξύλου και επομένως η στρεμματική απόδοση να φτάσει τα 62-82 m3 ξυλείας (σε ηλικία 8-10 έτη).
Οι τιμές του ξύλου της παυλώνιας ποικίλλουν ανάλογα με την ποιότητα και την κατηγορία διαβάθμισης. Για παράδειγμα, η τιμή ξύλου προέλευσης Κίνας κατηγορίας (Ε) είναι περίπου 300 ευρώ ανά κυβικό μέτρο, ενώ το ξύλο ανωτέρας ποιότητας της Αυστραλίας κυμαίνεται στα 1.500-1.600 ευρώ ανά κυβικό μέτρο.
Εισόδημα έως 12.300€ τον χρόνο ανά στρέμμα
Με τις τιμές να κυμαίνονται από 300 έως 1.500 ευρώ το κυβικό μέτρο (ανάλογα με την ποιότητα και κατηγορία διαβάθμισης), το ακαθάριστο εισόδημα ανά έτος και ανά στρέμμα μπορεί να κυμαίνεται από 1.860-2.460 ευρώ έως 9.300-12.300 ευρώ. Επιπρόσθετα, ένα συμπληρωματικό εισόδημα μπορεί να αποκτάται από τη διάθεση του ξύλου των κλάδων (βιομάζα, καυσόξυλα) που συνήθως εκτιμάται στα 100 κιλά ανά δέντρο (ηλικίας 8-10 ετών).
ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΩ
Δρ Κων/νος Σπανός (Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών), Τηλ.: 2310 461171, Fax: 2310 461341, e-mail: kspanos@fri.gr
Παντελής Κωνσταντινίδης (Φυτώρια Σερρών Κωνσταντινίδη), Τηλ.: 23210 76489, Fax: 23210 76488, e-mail: fytkon@otenet.gr
Κάσσανδρος Γάτσιος (Γεωπόνος - SymAgro), Τηλ.: 26510 07653 ? 6944846475, e-mail: info@symagro.com
Κώστας Νάνος
ethnos.gr
Κάντε κλίκ εδώ και διαβάστε πολλές άγνωστες λεπτομέρειες
επίσης θα δείτε και πολλές φωτογραφίες απο την
Παυλώνιας ή Παουλόβνια απο Βουλγαρικη ιστοσελίδα
μεταφρασμένη στα Ελληνικά.
Να είστε όλες και όλοι καλά,
εντός και εκτός Ελλάδας.
3 σχόλια:
Πάρα πολύ ενδιαφέρον φυτό με μεγάλο μελισσοκομικό ενδιαφέρον!!!
Άνθιμε
το σκέφτομαι για δέκα στρέμματα...
Καλά θα κανεις.
Δημοσίευση σχολίου