Οδοιπορικό στο οχυρό Αρπαλούκι (φωτο)

Οχυρό Αρπαλούκι
Κατασκευάσθηκε στο ομώνυμο ύψωμα, περί τα οκτώ χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Νέου Πετριτσίου. Αποτελείτο από δυο στεγανά συγκροτήματα (Αρπαλούκι, Δίδυμοι) και περιελάμβανε οκτώ απλά πολυβολεία, τρία διπλά, δυο σύνθετα πολυβολεία- παρατηρητήρια, ένα σύνθετο διπλό πολυβολείο - προβολέα, ένα αντιαεροπορικό, δυο ολμοβολεία, ένα πυροβολείο, τέσσερα παρατηρητήρια, έναν οπτικό σταθμό, μία απλή έξοδο και μία με πολυβολείο. Το ανάπτυγμα των καταφυγίων ήταν 472 μέτρα, ενώ οι στοές συγκοινωνίας είχαν μήκος 1132 μέτρα. Ήταν αντοχής σε μεμονωμένες βολές 220 χιλιοστών.
Η επίθεση των Γερμανών, εναντίον του, ανατέθηκε στο τρίτο τάγμα του 100ου Ορεινού Συντάγματος κυνηγών.

Την 05.00΄, της 6ης Απριλίου, αρχίζει σφοδρός βομβαρδισμός του οχυρού από πυροβολικό διαφόρων διαμετρημάτων καθώς και από αεροπλάνα, που διήρκησε όλη μέρα. Εναντίον των αεροσκαφών έβαλε το μοναδικό αντιαεροπορικό του οχυρού. Ο βομβαρδισμός της αεροπορίας γινόταν με μεγάλες βόμβες, 500 – 1000 κιλών, ενώ το πυροβολικό έριξε πλήθος καπνογόνων και εμπρηστικών βλημάτων. Από τις εμπρηστικές βόμβες πήραν φωτιά οι πλαγιές και όλο το βουνό φλεγόταν. Παρά το σφοδρό βομβαρδισμό δεν παρατηρήθηκε καμία ενέργεια πεζικού εναντίον του οχυρού, καθώς καλύπτονταν από το Κελκαγιά και το Ιστίμπεη. Όταν οι καπνοί διαλύθηκαν παρατηρήθηκαν κινήσεις του εχθρού προς το οχυρό, από την κατεύθυνση του φυλακίου 155 και του υψώματος Τίπιτς. Αμέσως άρχισαν πυρά όλα τα αυτόματα όπλα, τα πυροβόλα και οι όλμοι του οχυρού.

Ξημερώνοντας η δεύτερη μέρα αρχίζει και πάλι ο βομβαρδισμός του οχυρού, με όλα τα επίγεια και εναέρια μέσα, με πολύ μεγαλύτερη ένταση∙ σημάδι ότι κάτι ετοίμαζαν οι ορεινοί κυνηγοί. Το οχυρό εκτός από τα μετωπικά πυρά δέχεται τώρα πυρά και από τα πλάγια (Ιστίμπεη- Τίπιτς). Πυκνοί καπνοί έχουν τυφλώσει τα δυο συγκροτήματα του οχυρού και οι χειριστές των όπλων αδυνατούν να εκτελέσουν βολές. Επωφελούμενοι, από αυτό το γεγονός, οι Γερμανοί προσπαθούν να πλησιάσουν το συγκρότημα των Διδύμων με δυο λόχους σε πρώτη γραμμή. Ο βομβαρδισμός εντείνεται σε βαθμό σφοδρότητας. Οι βόμβες είναι τεράστιας ισχύος, κλονίζουν τα υπόγεια έργα και από τις δονήσεις σβήνουν όλες οι λάμπες και πυκνό σκοτάδι σκεπάζει το συγκρότημα. Παρ΄ όλα αυτά οι όλμοι και τα αυτόματα όπλα εκτοξεύουν με επιτυχία φραγμούς πυρός εναντίον των Γερμανών που προχωρούν ακάλυπτοι.

Παρά τα φονικά πυρά των αμυνομένων, οι Γερμανοί, ανεβαίνουν στην επιφάνεια των Διδύμων χρησιμοποιώντας τις νεκρές γωνίες και τους απυρόβλητους χώρους. Συνέπεια της διείσδυσης αυτής είναι η καταστροφή ορισμένων έργων αυτομάτων όπλων. Από τα φατνώματα των έργων αυτών διοχετεύονται αποπνικτικά αέρια στις στοές του συγκροτήματος και η παραμονή μέσα σ΄ αυτό είναι πλέον αδύνατη. Μετά την τροπή αυτή διατάσσεται η σύμπτυξη της φρουράς προς το κύριο συγκρότημα. Κάτι τέτοιο όμως είναι αδύνατο. Οι επιτιθέμενοι έχουν καταλάβει τις εισόδους του οχυρού και πυροβολούν όσους προσπαθούν να βγουν. Ο διοικητής του συγκροτήματος, έφεδρος ανθλγός Μανιάτης Ηρακλής, μαζί με έναν οπλίτη καταφέρνουν να βγουν και να φθάσουν στο κεντρικό οχυρό, ενώ όσοι δεν έχουν σκοτωθεί αναγκάζονται να αποσυρθούν στα ενδότερα και να παραδοθούν. 

Μετά την κατάληψη των Διδύμων ο εχθρός εξαπολύει επίθεση εναντίον του κυρίως συγκροτήματος, από τρείς πλέον κατευθύνσεις, αλλά οι επιθέσεις πνίγονται στο αίμα. Κατά τη διάρκεια της νύχτας εκπέπονται περίπολοι, για να καλύψουν τους απυρόβλητους χώρους που δημιουργήθηκαν από την κατάληψη των Διδύμων. Οι περίπολοι αυτοί, σε συνδυασμό με τους φραγμούς πυρός, αποτρέπουν τα σχέδια του εχθρού. Ο εχθρός όμως είναι παντού. Έχει κυκλώσει το οχυρό και η ό,ποια αντίσταση πλέον είναι μάταιη. Λόγω της κατάστασης που δημιουργήθηκε, η διοίκηση του οχυρού (Τχης Καραθάνος) αιτείται από την Ομάδα Μεραρχιών τη σύμπτυξη της φρουράς προς τη γραμμή άμυνας της Μεραρχίας, η οποία και του δόθηκε. Στη διάρκεια της νύχτας, 7 προς 8 Απριλίου, η φρουρά συμπτύσσεται και από κατάλληλο δρομολόγιο κατεβαίνει προς τις γέφυρες του Στρυμόνα. 

Πλησιάζοντας περί τα 500 μέτρα αποστέλλεται περίπολος σε περιοχή του Νέου Πετριτσίου, προκειμένου να πληροφορηθεί το χώρο σύμπτυξης της Μεραρχίας. Η περίπολος συνεπλάκη με γερμανικό τμήμα. Από τη συμπλοκή αυτή σκοτώθηκε ο σκοπευτής πολυβόλου και τραυματίστηκε ο επιλοχίας Βλάχος. Η φρουρά κατευθύνεται προς τις γέφυρες του Στρυμόνα, τις οποίες βρίσκει κατεστραμμένες. Καταβάλλεται προσπάθεια ζεύξης αλλά δέχεται εχθρικά πυρά και ματαιώνεται η προσπάθεια. Αρχίζει αμέσως τρίωρος αγώνας, έως ότου σκοτεινιάσει, για είναι πιο εύκολη η σύμπτυξη προς τα Κρούσια. Τα πυρομαχικά όμως, μετά την αποχώρηση από το οχυρό, είναι ελάχιστα και εξαντλούνται γρήγορα. Διατάσσεται εφ΄ όπλου λόγχη και καταδιώκεται ο εχθρός περί τα 800 μέτρα. Κυριεύονται ορισμένα αυτόματα όπλα και οι ελπίδες μεγαλώνουν.

Όμως ο εχθρός ενισχύεται με όλμους. Για να μην υπάρξουν άσκοπες απώλειες και με δεδομένη την εξάντληση των φυσιγγίων, αναγκάζεται η φρουρά του οχυρού Αρπαλούκι να παραδοθεί, εκτός από ένα μικρό τμήμα, υπό αξιωματικό, το οποίο δεν ήθελε και άλλοι μεν πήδησαν στο Στρυμόνα και πέρασαν απέναντι, άλλοι δε διασκορπίστηκαν στους γύρω θάμνους και διέρρευσαν. Έτσι έληξε η μάχη του συγκροτήματος Αρπαλούκι- Δίδυμοι, που ήταν πολυαίμακτη για τους αντιπάλους. Ακριβή στοιχεία για τις Γερμανικές απώλειες δεν έγιναν γνωστά. Από τη φρουρά του οχυρού, που αποτελούνταν από έξι αξιωματικούς και τριακοσίους είκοσι δυο στρατιώτες, έπεσαν μαχόμενοι στο πεδίο της τιμής σαράντα επτά οπλίτες, ενώ τραυματίστηκαν δέκα πέντε

 Εντύπωση προκαλεί η δυσαναλογία των νεκρών με τους τραυματίες. Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι τραυματίες είναι πολλαπλάσιοι των νεκρών. Ο μεγαλύτερος αριθμός νεκρών εδώ οφείλεται στη χρήση πυροβόλων ευθυτενούς τροχιάς. Τα πυροβόλα αυτά είχαν τη δυνατότητα άμεσης προσβολής των θυρίδων των έργων και σε πολλές περιπτώσεις εισέρχονταν μέσα σ΄ αυτά, προκαλώντας ακαριαίους θανάτους.

Η αντιγραφή του ιστορικού  κειμένου και των φωτογραφιών είναι απο τη σελίδα του κυρίου 

Ηλία Κοτρίδη

Να είστε όλες και όλοι καλά,

εντός και εκτός Ελλάδας.