Το Γόνιμο Σερρών Χθες Και Σήμερα: Οδοιπορικό στο οχυρό Κελκαγιά (ιστορία και φωτο)

Τρίτη 31 Μαΐου 2016

Οδοιπορικό στο οχυρό Κελκαγιά (ιστορία και φωτο)

Οχυρό Κελκαγιά
Βρίσκεται στο ομώνυμο ύψωμα του Μπέλες, δύο χιλιόμετρα βόρεια - βορειοανατολικά του Ιστίμπεη. Ήταν έργο περίκλειστο, στεγανό και περιελάμβανε εννέα απλά πολυβολεία, τέσσερα διπλά, ένα αντιαρματικό πυροβολείο, τρία παρατηρητήρια, έναν οπτικό σταθμό, μια έξοδο με πολυβόλο και μια έξοδο με προβολέα. Το ανάπτυγμα των καταφυγίων ήταν 237 μέτρα και οι στοές συγκοινωνίας είχαν μήκος 690 μέτρα. Μαζί με το Ιστίμπεη και την Ποποτλίβιτσα ήταν τα πλησιέστερα προς τη μεθόριο.

Την 04.00΄ της 6ης Απριλίου, ο διοικητής πεζικού Σχης Καρπενησιώτης, ειδοποιεί το οχυρό για κινήσεις των Γερμανών προς το φυλάκιο Τριεθνές. Το οχυρό τίθεται σε συναγερμό και όλοι καταλαμβάνουν τις θέσεις τους. Την 05.10΄ ακούγονται οι πρώτοι πυροβολισμοί εναντίον του 153 Ελληνικού φυλακίου. Η επίθεση και εδώ ξεκίνησε ταυτόχρονα με το υπόλοιπο μέτωπο στο Μπέλες. Οι σκαπανείς εφόδου μετά από σκληρή, αλλά σύντομη, μάχη κατέλαβαν τα φυλάκια 151, 152, 153 και 154 και στράφηκαν προς Τίπιτς. Σκληρές μάχες έγιναν στο ύψωμα αυτό, που υπερασπίζονταν μικρή δύναμη. Η δύναμη αυτή αποδεκατίστηκε, όταν κυκλώθηκε από τον 12ο λόχο του 100ου Συντάγματος. Την 05.50΄προσβάλλεται το παρατηρητήριο του οχυρού. Την 06.10΄από πυροβόλο ευθυτενούς τροχιάς βλήμα προσκρούει στο φάτνωμα του παρατηρητηρίου, χωρίς να προκαλέσει θύματα ή ζημίες. Μετά από λίγο όμως δεύτερη βολή καταφέρνει να προσβάλει το εσωτερικό του παρατηρητηρίου. Από την έκρηξη τραυματίζονται ο υποδιοικητής του οχυρού και οι αγγελιοφόροι στρατιώτες.

Ο διοικητής του οχυρού μένει μόνος του με τον τηλεφωνητή. Από το πρωί με συνεχείς πτήσεις πλήθος αεροσκαφών καθέτου εφορμήσεως βομβάρδιζαν το οχυρό και τα πάντα γύρω από αυτό φλέγονταν. Οι βολές εναντίον του παρατηρητηρίου εντάθηκαν και λίγο πριν το μεσημέρι εξουδετερώθηκε τελείως, καθώς πλήθος βλημάτων είχαν εκραγεί μέσα σ΄ αυτό. Τα πολυβολεία του οχυρού συνέχιζαν τις βολές τους εναντίον των Γερμανών , που πλησίαζαν κατά μάζες, αλλά δεν μπορούσαν να έχουν κανένα αποτέλεσμα εναντίον των πυροβόλων. Από τις εύστοχες βολές των αντιαρματικών και αντιαεροπορικών πυροβόλων αλλά και από τις συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς από αέρος, μέχρι το απόγευμα, είχαν εξουδετερωθεί όλα τα μετωπικά πολυβολεία και παρέμειναν ενεργά μόνο δύο. Όσα καταστρέφονταν αντικαθίσταντο γρήγορα από άλλα. Βολές Ελληνικού πυροβολικού εναντίον των πυροβόλων αυτών δεν επέφεραν σοβαρά αποτελέσματα, λόγω της μορφολογίας του εδάφους έτσι το πλευρό του Κελκαγιά έμεινε ακάλυπτο και κινδύνευε άμεσα, αφού και το πυροβόλο του Ιστίμπεη που δρούσε υπέρ του καταστράφηκε.

Από τις πλαγιές του Τίπιτς ορεινοί κυνηγοί πλησίαζαν και σε λίγο είχαν ανέβει πάνω του. Υποβάλλεται αίτηση πραγματοποίησης βολών επί του οχυρού, η οποία και πραγματοποιείται. Ταυτόχρονα εκτοξεύονται δύο αντεπιθέσεις από τη φρουρά του οχυρού και ο εχθρός ανατρέπεται για λίγο. Νέα εχθρικά κύματα ενεργούν και εύστοχες βολές πυροβόλων καταστρέφουν τα εναπομείναντα πολυβολεία. Τις εσπερινές ώρες ανατινάζουν τις δύο βοηθητικές εξόδους του οχυρού και με χρήση εκρηκτικών διευρύνουν τα φατνώματα των αχρηστευθέντων έργων και έτσι εισέρχονται εντός των στοών όπου αρχίζει ένας σκληρός αλλά σύντομος αγώνας. Οι Γερμανοί που μπήκαν μέσα δεν ξεπερνούσαν τους είκοσι. Έμειναν όλοι τους εκεί νεκροί. Νύχτωσε όμως και η κατάσταση του οχυρού έγινε δραματική. Οι Γερμανοί πάνω στην επιφάνεια του, ανενόχλητοι, άρχισαν το κλείσιμο των φατνωμάτων με πέτρες και λάσπη. Με ειδικά μηχανήματα άνοιγαν τρύπες στις οποίες τοποθετούσαν εκρηκτικά και προσπαθούσαν να ανατινάξουν τα νεκρά πολυβολεία.

Απευθύνεται έκκληση, σε βαθμό ικεσίας, προς την VIα ομάδα πυροβολικού του λοχαγού Προφαντόπουλου Κων/νου για την εκτέλεση των βολών επί του οχυρού, αλλά παίρνει απάντηση ότι τα βλήματα είναι μεγάλου διαμετρήματος και θα προξενήσουν βλάβες. Ο διοικητής του οχυρού του λέει πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατον καθώς η επιφάνεια δέχθηκε βόμβες πολύ μεγαλύτερης ισχύος και δεν έπαθε τίποτε. Στην επισήμανση αυτή παίρνει την απάντηση «θα δω τι μπορώ να κάνω». Δεν έκανε τίποτε, γιατί τις στιγμές των συνδιαλέξεων είχε ήδη πάρει εντολή σύμπτυξης και βρισκόταν εν κινήσει.

Η σύμπτυξη είχε διαταχθεί από την Ομάδα Μεραρχιών, μετά την κάθοδο των Γερμανών στη Ροδόπολη. Από τη στιγμή αυτή ο διοικητής συνειδητοποιεί ότι είναι πλέον μόνος του και οργανώνει άμυνα εντός των στοών. Τοποθετούν σάκους γεμάτους αλεύρι και κατασκευάζουν πρόχειρες θέσεις, για τα τρία εναπομείναντα πολυβόλα και τα ατομικά τυφέκια. Με χρήση μηχανημάτων διοχετεύουν καπνό εντός των στοών. Ο εξαερισμός όμως είναι αδύνατος, επειδή τα φατνώματα έχουν σφραγιστεί. Οι στοές έχουν γεμίσει αέρια, το οξυγόνο εξαντλήθηκε και οι λάμπες πετρελαίου έσβησαν από την έλλειψη του. Βαθύ σκοτάδι επικράτησε σ΄ όλους τους διαδρόμους. Η φρουρά φθάνει σε απελπιστική κατάσταση και ορισμένοι αρχίζουν να λιποθυμούν. Η κυκλοφορία είναι αδύνατη. Παρ΄ όλα αυτά ο διοικητής κινείται συνεχώς, χωρίς προσωπίδα, για να ενθαρρύνει τους στρατιώτες.

Καλεί τον επιλοχία Αγγέλου, του δίνει οδηγίες για τη φροντίδα του προσωπικού και παραλύει από την εισπνοή αερίων. Τον μετέφεραν εκτός οχυρού, στα χέρια. Ορισμένοι στρατιώτες βγήκαν από το οχυρό μισοπεθαμένοι και κάποιοι απ΄ αυτούς πέθαναν σε νοσοκομεία της Βουλγαρίας, όπου μεταφέρθηκαν ως αιχμάλωτοι. Από τη συνολική δύναμη του οχυρού των 3 αξιωματικών και 226 οπλιτών, έπεσαν κατά την εκτέλεση του καθήκοντος από τις βολές πυροβόλων ευθυτενούς τροχιάς και φλογοβόλων περί τους 30-35, ενώ 4-5 πέθαναν σε Βουλγαρικά νοσοκομεία από την εισπνοή των αερίων.